26 paź

Dieta wątrobowa – co jeść, a czego unikać? Porady dla osób z chorą wątrobą

Umieralność z powodu chorób wątroby spada – wskazują na to badania i obserwacje specjalistów. Nie zmienia to faktu, że choroby wątroby są nadal niezwykle groźne dla zdrowia. Warto kontrolować stan swojej wątroby i wdrażać odpowiednie działania przeciwdziałające rozwojowi najgroźniejszych schorzeń. Jakie to schorzenia i jakie można podjąć działania w zakresie diety? O tym piszemy poniżej.

Choroby wątroby – co je powoduje?

Wśród najczęściej występujących przyczyn chorób wątroby wyróżnia się m.in.:

• nadużywanie leków (przede wszystkim antybiotyków, leków przeciwwirusowych i trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, ale też popularnych leków przeciwbólowych, jak paracetamol czy NLPZ, oraz obniżających poziom cholesterolu statyn);
• nadużywanie lub uzależnienie od alkoholu, który jest metabolizowany przez wątrobę – wpływa bezpośrednio na jej uszkodzenie;
• niewłaściwy sposób odżywiania, zwłaszcza taki, w przypadku którego jadłospis obfituje w niezdrowe tłuszcze;
• wirusy wirusowego zapalenia wątroby, które najczęściej przenoszone są na zabrudzonej żywności, przez krew i wydzieliny ludzkiego organizmu w okresie okołoporodowym, a także podczas stosunków płciowych, wykonywania zastrzyków czy przetaczania krwi.

 

Najczęstsze choroby wątroby

Wśród najczęściej występujących chorób wątroby wyróżnia się alkoholowe uszkodzenie wątroby. 80 g etanolu przyjęte dziennie (ok. 4 piwa czy butelka wina) znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Pojawia się ono wskutek nie całkiem jeszcze wyjaśnionych zjawisk. Podczas utleniania alkoholu do aldehydu i kwasu octowego dochodzi do zaburzenia równowagi komórek i pojawia się stres oksydacyjny, a ten uznawany jest za główny czynnik wpływający na uszkodzenie wątroby. Nie bez znaczenia są toksyczność aldehydu i kwasu octowego oraz stężenie innych szkodliwych substancji we krwi osoby nadużywającej alkoholu.

Inną częstą chorobą wątroby jest marskość. Dochodzi do niej w wyniku stymulowania komórek gwiaździstych wątroby przez szkodliwe czynniki. Komórki wytwarzają wówczas w sposób niekontrolowany zbędną bliznowatą tkankę łączną. Blokuje ona dostęp komórek do naczyń krwionośnych, a to z kolei powoduje, że wymiana substancji odżywczych i produktów przemiany materii staje się niedostateczna. Zaburzenia czynności wątroby mogą dać objawy, jeśli masa narządu spadnie poniżej wartości niezbędnej do funkcjonowania organizmu. Marskość wątroby najczęściej wywoływana jest przez alkohol, jednak może się pojawić również w powikłaniach chorób wrodzonych i metabolicznych (jak cukrzyca, otyłość czy hemochromatoza), cholestazy, chorób autoimmunologicznych czy przewlekłego stosowania określonych leków.

Jedną z najbardziej tragicznych w skutkach chorób wątroby jest ostra niewydolność wątroby, która prowadzi do śmierci nawet w 30–80% przypadków. Spowodowane jest to zaburzeniami układu krążenia i ośrodkowego układu nerwowego, niewydolnością nerek i problemami metabolicznymi. Pojawiają się one wskutek szybkiego i nagłego pogorszenia czynności wątroby. Prowadzi ono w czasie krótszym niż 26 tygodni do pojawienia się objawów encefalopatii wątrobowej i zaburzeń krzepnięcia krwi. Wskazówką, że doszło do ostrej niewydolności wątroby, jest fakt niestwierdzenia wcześniej chorób wątroby. Objawem choroby są zaburzenia świadomości i wydłużenie czasu protrombinowego, służącego do oceniania zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia, nawet o 4–6 sekund.

Częstą chorobą jest też ostre wirusowe zapalenie wątroby (WZW). Wywołują je najczęściej wirusy HAV, HBV oraz HCV. Rzadsze w Polsce są zakażenia pochodzące od wirusów HEV i HDV. Wirus HAV przenoszony jest z osoby na osobę (w wyniku kontaktu z chorym lub jego stolcem), drogą pokarmową (na brudnych produktach lub owocach morza), a także przez skażone igły oraz podczas kontaktów seksualnych. Wirusy HBV i HCV najczęściej przenoszą się na przyrządach służących przerwaniu ciągłości skóry (igłach oraz narzędziach do wykonywania tatuażu). Wirusowe zapalenie wątroby szerzej zwane jest „żółtaczką”. Określenie to nie jest zbyt trafne, ponieważ to nazwa objawu, który może towarzyszyć wielu innych chorobom, a w przebiegu zapalenia wątroby WZW dotyka jednej na 5–15 chorych osób.

Dieta na chorą wątrobę – pomoże?

Dieta na wątrobę może pomóc w zapobieganiu wielu zależnym od sposobu odżywiania problemom. Może skutecznie zniwelować ryzyko zachorowania na sporo częstych chorób wątroby, a w leczeniu działa wspierająco wobec dobrze dobranej farmakoterapii. Jak komponować swoją dietę, by nie obciążać wątroby i wesprzeć ją w walce z chorobami?

Po pierwsze bardzo istotna jest rezygnacja z alkoholu. Jego metabolizm, jak już wspomnieliśmy, odbywa się właśnie w wątrobie. Jeśli duże ilości alkoholu są wypijane regularnie, może to powodować uszkodzenie wątroby. Alkohol może przyspieszać rozwój dolegliwości wątrobowych, dlatego należy z niego całkowicie zrezygnować lub ograniczyć spożycie do minimum.

By odciążyć wątrobę, należy zamienić tłuszcze nasycone (zwierzęce) na nienasycone (roślinne). Wiąże się z tym również unikanie żywności wysoko przetworzonej, bogatej w różnego rodzaju polepszacze, cukry proste i konserwanty.

Dieta wątrobowa – co można jeść?

Tłuszcze roślinne, które są polecane w diecie wątrobowej, najlepiej dostarczyć z orzechami, nasionami, olejami roślinnymi, awokado czy rybami. Jeśli tłuszcze będą powodować problemy żołądkowe, można wprowadzić je do diety w mniejszych ilościach, a nawet zastąpić węglowodanami złożonymi. Bardzo ważne są dla diety wątrobowej owoce. Dostarczają witaminy C i błonnika, który wspiera trawienie. Najlepiej na wątrobę działają owoce jagodowe, przeciery z winogron, cytrusy bez pestek, banany, brzoskwinie, jabłka i morele. Świetne działanie będą wykazywać na surowo, ale też gotowane, tarte czy w postaci musów i soków.

Oprócz owoców ważne są warzywa w diecie wątrobowej – ich ilość powinna być nawet wyższa niż owoców. Zawierają m.in. błonnik i beta-karoten, który wspiera pracę wątroby. Wśród najlepszych warzyw są: dynia, marchew, pomidory, pietruszka, kabaczki.

Analiza produktów odpowiednich dla osób z problemami wątrobowymi wskazuje, że najlepszym wyborem będzie zastosowanie w codziennym jadłospisie zasad diet śródziemnomorskiej oraz diety DASH – ich podstawę stanowią bowiem warzywa i owoce. Tych, którzy chcieliby wprowadzić zasady tych diet w życie, nie tylko ze względu na chorą lub obciążoną wątrobę, ale nie znają dokładnie ich zasad lub nie mają czasu na gotowanie, zachęcamy do sprawdzenia naszych propozycji cateringu pudełkowego. Dieta DASH o niskim IG sprawdzi się u każdego – do jej stosowania nie ma przeciwwskazań. Inną warzywno-owocową dietą proponowaną przez nas jest dieta DETOX, która pomaga oczyścić organizm i wspiera regenerację wątroby. Te i wszystkie pozostałe diety są przygotowywane metodą sous-vide, dzięki czemu podczas obróbki termicznej produkty nie tracą wartości odżywczych.

Podsumowanie

Dieta jest niezwykle ważna w leczeniu dolegliwości wątroby i stanowi istotne uzupełnienie farmakoterapii. Szczególnie dobroczynne są warzywa i owoce oraz zdrowe tłuszcze pochodzenia roślinnego. Jeśli szukasz odpowiedniej dla siebie diety pudełkowej, koniecznie sprawdź ofertę SuViBox – wybierz jedną z naszych propozycji i zadbaj o swoje zdrowie i dobre samopoczucie.