Ortoreksja – czym jest to powszechnie występujące zaburzenie odżywiania?
Nie tylko anoreksja i bulimia są zaburzeniami odżywiania. Kiedy nawyki żywieniowe stają się zbyt rygorystyczne, mówimy o ortoreksji. Jak to się dzieje, że zdrowa dieta może być zagrożeniem dla życia? Dowiedz się więcej na temat ortoreksji w naszym artykule.
Historia ortoreksji
Świadomość na temat ortoreksji dopiero rośnie. Masz prawo o niej nie wiedzieć. Jednak według niektórych badań ryzyko jej rozwoju wynosi nawet 7%. Jest to całkiem sporo jak na niezidentyfikowaną do tej pory chorobę. Warto zatem przyjrzeć się jej bliżej.
Autorem nazwy ortoreksji jest Steven Bartman. To właśnie on opisał ją jako pierwszy w 1997 roku w książce “W szponach zdrowej żywności”. Jego obserwacje wynikały z własnych doświadczeń. Lekarz bowiem chorował we wczesnym dzieciństwie na alergię pokarmową i nie mógł spożywać takich produktów jak nabiał czy pszenica.
Z czasem jego dieta stawała się coraz bardziej rygorystyczna. Również jako dorosły człowiek przykładał do niej olbrzymią wagę. Aż w końcu doszło do tego, że obsesja na zdrowym żywieniu nie pozwala mu zająć się czymkolwiek innym. Ciągle ograniczanie jadłospisu i wszystkie restrykcje spowodowały u niego szereg komplikacji ze zdrowiem.
Na szczęście wykształcenie medyczne Stevena Bartmana pozwoliło mu w porę zauważyć problem i odejść od obsesyjnie zdrowej diety. W późniejszym czasie spotkał wielu pacjentów z podobną historią. Swoje badania oraz doświadczenia opublikował w książce. Tak powstała ortoreksja, pomimo tego, że istniała niezauważona przez wiele lat.
Przyczyny ortoreksji
Jak zwykle zaczyna się niewinnie. Chcesz zmienić coś w swoim życiu. Może siłownia, nowa dieta, zdrowe ciało. Szukasz zatem, jakie produkty mogą Ci w tym pomóc. Jesz więcej warzyw i owoców, unikasz przetworzonej żywności. Ograniczasz słodycze, alkohol i inne używki.
Brzmi na razie jak wzorowa dieta, prawda? Jednak diabeł tkwi w szczegółach. Kiedy zdrowe jedzenie staje się obsesją, możesz popaść w radykalizm. Myślenie nad posiłkami może zajmować Ci kilka godzin dziennie. Zaczynasz ograniczać coraz więcej produktów. Odchodzi nabiał – no, bo źle go trawisz. Gluten – bo podobno szkodzi. Ryby i mięso – z powodu antybiotyków i metali ciężkich.
W efekcie jesz tylko to, co ugotujesz. Odmawiasz spotkań na mieście, aby nie zjeść przypadkiem kawałka pizzy lub nie napić się piwa. Czujesz się osobą niezrozumianą i odrzuconą.
Wycofujesz się z życia, aby w pełni oddać się zasadom zdrowego żywienia. W rzeczywistości jednak Twoje zdrowie, jak i relacje społeczne coraz bardziej cierpią. Wiele osób może przez lata nie dostrzegać tego problemu. Jednak ortoreksja istnieje i może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji.
Ortoreksja a anoreksja
Problem z klasyfikacją, a także z diagnozą ortoreksji wynika między innymi z jej podobieństw do anoreksji. Rzeczywiście oba zaburzenia odżywiania mają ze sobą wiele wspólnego. Jednak dzieli je kilka cech, o których warto powiedzieć.
W przypadku anoreksji to liczenie kalorii jest obsesją. Z tego powodu osoba, która na nią choruje, traci na wadze. Tym samym celem jest schudnięcie za wszelką cenę.
Inaczej jest w przypadku ortoreksji. Zdiagnozowane osoby nie liczą kalorii. Ich obsesja skupia się na tym, aby produkty, które jedzą, były jak najbardziej zdrowe. Często stosują liczne restrykcje, których skutkiem ubocznym jest spadek wagi.
Możliwe konsekwencje
Czy zdrowe jedzenie może szkodzić? Jeśli nie jest połączone z optymalną dietą, to tak. Ortoreksja może być równie niebezpieczna co anoreksja i bulimia. Osoby, które na nią cierpią, mogą doświadczać licznych problemów zdrowotnych. Często dotykają one nie tylko ciała, ale także umysłu.
Do konsekwencji ortoreksji zaliczamy takie objawy jak:
- anemia;
- niedobór witamin i minerałów;
- kwasica metaboliczna;
- kamica nerkowa;
- choroby nerek i wątroby;
- nadmierny spadek masy ciała;
- zaburzenia psychiczne;
- depresja;
- bezsenność.
Co więcej, osoby dotknięte ortoreksją, niechętnie wychodzą do restauracji i w miejsce publiczne. Obsesja na punkcie jedzenia może być tak duża, że może prowadzić do osamotnienia i wycofania z życia.
Problem z ortoreksją
W czym tkwi problem w ortoreksji? Przede wszystkim w jej klasyfikacji oraz diagnozie. Wciąż jest wiele sprzecznych teorii. Część badaczy uznaje ją za jednostkę chorobową taką jak anoreksja czy bulimia. Inni zaś uważają ją za niespecyficzną formę odżywiania.
Jak już napisaliśmy, ortoreksja została opisana po raz pierwszy w 1997 roku. Pierwsza oficjalna informacja w NEDA (międzynarodowa organizacja zajmująca się zaburzeniami odżywiania) pojawiła się już w 2003 roku.
Jednak nie ma żadnej wzmianki na temat ortoreksji w DSM-4 (Amerykańska Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych). Nie jest ona także oddzielną jednostką chorobową w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, która jest opracowywana przez WHO.
Sprzeczności pojawiają się również co do jej diagnozy. Steven Bartman proponował jej rozpoznanie na podstawie wywiadu na temat diety i obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Już 4 odpowiedzi twierdzące na 10 mogłyby być powodem do jej stwierdzenia.
Z kolei inni lekarze uważają inne metody diagnostyczne za skuteczniejsze. Dlatego częstość występowania ortoreksji może wahać się według różnych szacunków nawet o kilkadziesiąt procent.
Pomimo tego, że wokół ortoreksji wciąż toczy się dyskusja, warto być jej świadomym. Obsesja na punkcie zdrowej żywności może nieść ze sobą negatywne konsekwencje. W efekcie to, co powinno nam służyć, zaczyna nam szkodzić.
Jeśli zależy Ci na zdrowych i zoptymalizowanych posiłkach, wybierz diety pudełkowe od Suvibox.pl. Nasze dania przygotowujemy metodą sous-vide, aby zachować jak najwięcej składników odżywczych. Wybierz jadłospis, który będzie Ci odpowiadał.
Podsumowanie
Dyskusja o ortoreksji trwa. Nie zmienia to jednak faktu, że tego rodzaju zaburzenia odżywiania mogą przynieść negatywne konsekwencje dla organizmu. Pamiętaj, że zdrowa i skuteczna dieta to taka, która odpowiada Tobie. Opiera się na wysokiej jakości produktach, ale dopuszcza przekąski i chwile słabości. Dieta zaczyna się w głowie, a nie na talerzu.
